۩۩۩ تزکیه و تعلیم از دیدگاه اهل سنّت ۩۩۩

کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولاً مِنْکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمْ الْکِتَابَ وَ ....

۩۩۩ تزکیه و تعلیم از دیدگاه اهل سنّت ۩۩۩

کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولاً مِنْکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمْ الْکِتَابَ وَ ....

آیا می دانید ایمان چیست؟

شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (17) عن ابن عباس رضی الله عنه ، أن وفد عبد القیس لما قدموا على رسول الله صلى الله علیه وسلم قال : « من القوم ؟ » قالوا : ربیعة قال : « مرحبا بالوفد غیر الخزایا ولا النادمین » . قالوا : یا رسول الله ، إنا حی من ربیعة ، وإنا نأتیک من شقة بعیدة ، وإنه یحول بیننا وبینک ، هذا الحی من کفار مضر ، وإنا لا نصل إلیک إلا فی شهر حرام ، فمرنا بأمر ، فصل ندعو إلیه من وراءنا ، وندخل به الجنة قال : فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « آمرکم بأربع ، وأنهاکم عن أربع : آمرکم بالإیمان بالله وحده ، أتدرون ما الإیمان بالله وحده ؟ شهادة أن لا إله إلا الله ، وأن محمدا رسول الله ، وإقام الصلاة ، وإیتاء الزکاة ، وأن تعطوا من المغانم الخمس ، وأنهاکم عن أربع : عن الدباء ، والحنتم  ، والنقیر  ، والمزفت » قال : وربما قال : « المقیر احفظوهن ، وادعوا إلیهن من وراءکم » .

 

ترجمـــــه : ابن عباس رضی الله عنه می فرماید: همانا زمانی که گروهی از طائفه عبد القیس به نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آمدند،(رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم) از آنانرسیدند که ازچه قومی هستید؟ آنها گفتند: از قبیله ربیعه (هستیم) (رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم) ای گروه نماینده خوش آمدید طوری که نه بر شما خوار و ذلیلی است و نه هم از پشیمان شوندگان خواهید بود. آنها گفتند ای رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم) ما از قبیله ربیعه هستیم و ما از مسافت دوری به خدمت می رسیم، ودر میان ما و شما این محله و طائفه از کفار مضرحائل و مانع اند و ما نمی توانیم به خدمتان برسیم مگر در ماهای حرام، لذا شما برای ما یک دستورات قاطعی بفرمایید تا بسوی آنها کسانی را که پشت سر ما اند دعوت دهیم و با عمل به آنها به بهشت برویم (رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم) فرمودند: شما را به چهار چیز دستور می دهم و از چهار چیز ممانعت می کنم شما را به ایمان به الله یکتا دستور می دهم ، و آیا می دانید که ایمان به الله یکتا چیست؟ گواهی دادن است به اینکه بجز الله دیگر معبود به حقی نیست و محمد فرستاده الله است و برپائی نماز و پرداخت زکات و اینکه یک پنجم از غنیمت ها را به (بیت المال) بپردازید، و شما را از (درست نمودن نبیذ در ) چهار (ظروف) ، ظرف کدوئی و کوزه و ظروفی که از تنه درخت خرما تراشیده شده و ظروف قیراندود شده؛ ممانعت می کنم ، سپس (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: اینها را حفظ نمایید و به سوی اینها کسانی را که پشت سرتان است دعوت دهید.

 

تحــــــقیق : این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری و صحیح مسلم نیز روایت شده است.

 

حدیث ایمان... اقرار بالسان و..موضوع است.

شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (15) عن علی رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « الإیمان معرفة بالقلب ، وإقرار باللسان ، وعمل بالأرکان »

 

ترجمـــــه : از علی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ایمان (مجموعه) شناخت قلبی ، اعتراف زبانی و عمل با اعضا است.

 

تحــــــقیق : این حدیث (موضوع) یعنی روایت دروغین است زیرا در سند آن (عبد السلام بن صالح الهروی) که کنیتش (ابوصلت) است وجود دارد و ایشان را محدثین متهم به دروغگوئی نموده اند.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (16) عن علی رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم :: « الإیمان إقرار باللسان ، ومعرفة بالقلب ، وعمل بالجوارح »

 

ترجمـــــه : از علی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ایمان (مجموعه) اعتراف زبانی ،شناخت قلبی ، و عمل با اعضا است.

 

تحــــــقیق : این حدیث (موضوع) یعنی این روایت دروغین است زیرا درسند آن (عبد السلام بن صالح الهروی) که کنیتش (ابوصلت) است وجود دارد و ایشان را محدثین متهم به دروغگوئی نموده اند.

 


برخی از شعبه های مهم ایمانی

شعب ایمان: بیهقی حدیث (6) عن أبی هریرة ، عن النبی صلى الله علیه وسلم « اذهب فمن لقیت یشهد أن لا إله إلا الله مستیقنا بها قلبه فبشره بالجنة ».


ترجـــــمه : از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (به ایشان) فرمودند: بروباهرکس که ملاقات نمودی و در حالی که با یقین قلبی و از ته دل گواهی می داد که بجز الله دیگرمعبود به حقی نیست او را به بهشت بشارت ده .

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح مسلم با جریان مفصلی نیزروایت شده است

 

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شعب ایمان: بیهقی حدیث (7) عن معاذ بن جبل ، أن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال : « من مات وهو یشهد أن لا إله إلا الله ، وأن محمدا رسول الله صادقا من قلبه دخل الجنة » .

 

ترجـــــمه : از معاذبن جبل رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس در حالی مرد با یقین قلبی و از ته دل گواهی می داد که بجز الله دیگرمعبود به حقی نیست و محمد فرستاده و پیامبر الله است او به بهشت خواهد رفت .

 

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است و در مسند احمد بن حنبل  نیزروایت شده است

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (8) عن الحسن ، عن بعض أصحابه قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « لا یستقیم إیمان عبد حتى یستقیم قلبه ، ولا یستقیم قلبه حتى یستقیم لسانه »

 

ترجـــــمه : حسن بصری رحمه الله از برخی از یارانش روایت نموده که گفته اند : رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ایمان بنده ای راست (و درست) نمی گردد تا اینکه قلبش راست (و درست گردد) و قلب کسی راست (و درست) نمی گردد تا اینکه زبانش راست (و درست) گردد.

 

تحـــــــقیق: متن این حدیث حسن است و در مسند احمد بن حنبل نیز آمده و استاد آلبانی رحمه الله آن را حسن قرار داده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان : بیهقی حـــــدیث (9) عن أبی قتادة قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « من شهد أن لا إله إلا الله ، وأن محمدا رسول الله ، فذل بها لسانه ، واطمأن بها قلبه لم تطعمه النار ».


ترجـــــمه : ازابوقتاد رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر کس گواهی دهد که بجز الله دیگر معبود به حقی نیست ویقینا محمد رسول الله است ، سپس زبانش با این کلمات رام گشته ودلش با آنها آرامش گرفته یقین پِیدا کند هرگز آتش (جهنم) او را نخواهد خورد.

 

تحـــــــقیق: گرچه سند این روایت خالی از نقص نیست ولی مفهوم معنای این حدیث صحیح است و درصحیح مسلم و مسند احمد بن حنبل و دیگر کتب حدیثی از دیگر صحابه ها رضی الله عنهم روایت شده است.

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (10) عن مجاهد ، أنه قال فی قول الله عز وجل : ( إلا من شهد بالحق ، وهم یعلمون  ) قال : « شهد بالحق ، وهو یعلم أن الله ربه »

 

ترجـــــمه : مجاهد (رحمه الله) درباره این گفته الله عزوجل (إلا من شهد بالحق ، وهم یعلمون(الزخرف آیة رقم : 86) می فرماید: یعنی کسی که به حق گواهی داده ودرحالی که می داندکه الله پروردگارش می باشد.

 

تحـــــــقیق: در سند این اثر (أحمد بن حفص بن عبد الله) وجود دارد و ایشان صدوق است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (11) عن أبی مالک الأشعری ، أن رسول الله صلى الله علیه وسلم کان یقول : « الطهورشطرالإیمان ».

 

ترجـــــمه : ابومالک اشعری رحمه الله میفرماید: همنا رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم می فرمودند: پاکی نصف ایمان است.

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است ودر صحیح مسلم نیز روایت شده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (12) عن سوید قال : کنا جلوسا عند النبی صلى الله علیه وسلم یوما نتحدث ، فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « أتدرون أی عرى الإیمان أوثق ؟ » فقالوا : الصلاة ، فقال : « إن الصلاة لحسنة ، وما هی بها » . فقالوا : الجهاد فقال : « إن الجهاد لحسن ، وما هو به » . فقالوا : الحج . فقال : « حسن ، ولیس به » . فقالوا : الصیام ، فقال : « الصیام لحسن ، ولیس به » . فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « أوثق عرى الإیمان أن تحب لله ، وتبغض له ».

 

ترجمــــــه : سوید رضی الله عنه می فرماید ما روزی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نشسته بودیم و سخن می گفتیم، رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: آیا می دانید محکم ترین دسته ی ایمان کدام است؟ (صحابه رضی الله عنه) فرمودند: نماز، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: همانا نماز خوب است و در آن هیچ عیبی نیست. (صحابه رضی الله عنه) فرمودند: جهاد، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: همانا جهاد خوب است و در آن هیچ عیبی نیست. (صحابه رضی الله عنه) فرمودند: حج، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: همانا حج خوب است و در آن هیچ عیبی نیست. (صحابه رضی الله عنه) فرمودند: روزه، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: همانا روزه خوب است و در آن هیچ عیبی نیست. سپس رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا محکم ترین دسته ی ایمان این است که (اشخاص) را فقط برای الله دوست بداری و اگربا کسی بغض نموده و اورا پسند نمی کنی فقط برای الله باشد.

 

تحــــــقیق : گرچه در سند این حدیث بر خی ازراویان ضعیف همچون (لیث بن أبی سلیم) وجود دارد ولی استاد آلبانی متن این حدیث را حسن لغیره قرار داده است و این حدیث در مسند احمد بن حنبل نیز روایت شده است.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (13)عن البراء بن عازب أنه قال : فذکروا شرائع الإسلام ، فلما رآهم لا یصیبون قال : « إن أوثق عرى الإیمان أن تحب فی الله ، وأن تبغض فی الله ، فجعل هذه الشرائع کلها من الإیمان ».


 ترجمــــــه : براء بن عازب رضی الله عنه می فرماید: (روزی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از صحابه پرسیدند محکم ترین دسته ی ایمان کدام است؟ وآنها در جواب ) برخی از احکام اسلامی را بیان نمودند، رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم چون دیدند که (صحابه) جواب درست ندادند خودشان فرمودند: همانا محکم ترین دسته ی ایمان این است که (اشخاص) را فقط برای الله دوست بداری و اگربا کسی بغض نموده و اورا پسند نمی کنی فقط برای الله باشد(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ) تمام این مسائل شرعی را جزء ایمان قرار دادند.

 

تحــــــقیق : گرچه در سند این حدیث بر خی ازراویان ضعیف همچون (لیث بن أبی سلیم) وجود دارد ولی استاد آلبانی متن این حدیث را حسن لغیره قرار داده است و این حدیث در مسند احمد بن حنبل نیز روایت شده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان : بیهقی حـــدیث (14) عن معاذ بن أنس الجهنی ، أن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال : « من أعطى لله ومنع لله ، وأحب لله ، وأبغض  لله ، وأنکح لله فقد استکمل إیمانه »

 

ترجمـــــه : از معاذ بن انس جهنی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر کس برای الله (به کسی صدقات) داد و برای الله از دادن (صدقات به افراد) سر باز زد و برای الله (کسی را) دوست داشت و برای الله (باکسی) بغض نمودو ناپسندش کرد و برای الله به کسی زن داد قطعا او ایمانش راتکمیل نموده است.

 

تحــــــقیق : گرچه در سند این حدیث دو راوی ضعیف (ابومرحوم و سهل بن معاذ) وجود دارند ولی بنا بر متابعات متن این حدیث حسن است و در سنن ترمذی و مسند احمد بن حنبل نیز روایت شده است و استاد آلبانی رحمه الله نیز این روایت را حسن دانسته است.

توحید خون و مال را محفوظ نگه می دارد

شعب ایمان: بیهقی حدیث (4)عن أبی هریرة قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم « أمرت أن أقاتل الناس حتى یقولوا لا إله إلا الله ، فإذا قالوها منعوا منی دماءهم وأموالهم إلا بحقها ، وحسابهم على الله عز وجل » .


ترجـــــمه : از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:  به من (از جانب الله) دستور داده شده است تا با مردم بجنگم تا اینکه (لا اله الا الله) بگویند، و چون این کلمه را بگویند: (ریختن) خونهایشان و(گرفتن) مالهایشان را بر من حرام نمودند مگر اینکه حقی به آنها تعلق گیرد و حساب (درونشان) بر الله عزوجل است.

 

تحـــــــقیق: این روایت صحیح است و در صحیح مسلم نیزروایت شده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان: بیهقی حدیث (5) عن أبی هریرة ، أن النبی قال : « أمرت أن أقاتل الناس حتى یقولوا لا إله إلا الله ، فإن شهدوا أن لا إله إلا الله وآمنوا بی ، وبما جئت به فقد عصموا منی دماءهم إلا بحقها وحسابهم على الله » .

 

ترجـــــمه : از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:  به من (از جانب الله) دستور داده شده است تا با مردم بجنگم تا اینکه (لا اله الا الله) بگویند، پس اگر گواهی دادند که بجز الله دیگر معبود به حقی نیست و به من (محمّد) و به آنچه (از قرآن) آورده ام ایمان آوردند در این صورت (ریختن) خونهایشان را از من محفوظ داشتند مگر اینکه حقی به آنها تعلق گیرد و حساب (درونشان) بر الله عزوجل است.

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح مسلم نیزروایت شده است

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان: بیهقی حدیث (6) عن أبی هریرة ، عن النبی صلى الله علیه وسلم « اذهب فمن لقیت یشهد أن لا إله إلا الله مستیقنا بها قلبه فبشره بالجنة »

ترجـــــمه : از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (به ایشان) فرمودند: بروباهرکس که ملاقات نمودی و در حالی که با یقین قلبی و از ته دل گواهی می داد که بجز الله دیگرمعبود به حقی نیست او را به بهشت بشارت ده .

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح مسلم با جریان مفصلی نیزروایت شده است

 

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان: بیهقی حدیث (7) عن معاذ بن جبل ، أن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال : « من مات وهو یشهد أن لا إله إلا الله ، وأن محمدا رسول الله صادقا من قلبه دخل الجنة » .

 

ترجـــــمه : از معاذبن جبل رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس در حالی مرد با یقین قلبی و از ته دل گواهی می داد که بجز الله دیگرمعبود به حقی نیست و محمد فرستاده و پیامبر الله است او به بهشت خواهد رفت .

 

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است و در مسند احمد بن حنبل  نیزروایت شده است

 

تعداد شعبه های ایمانی

شعب ایمان: بیهقی ، حدیث (1) عن أبی هریرة رضی الله عنه عن صلى الله علیه وسلم قال : « الإیمان بضع وستون شعبة  ، والحیاء شعبة من الإیمان ».

 

ترجـــــمه : ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ایمان شصت واندی شعبه دارد و حیاء نیز شعبه ای از ایمان است.

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری و صحیح مسلم نیز آمده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان: بیهقی، حدیث (2) عن أبی هریرة رضی الله عنه ، عن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال : « الإیمان بضع وستون ، أو سبعون شعبة ، فأرفعها قول لا إله إلا الله ، وأدناها إماطة الأذى عن الطریق ، والحیاء شعبة  من الإیمان » .

 

ترجـــــمه : ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ایمان شصت واندی ویا هفتاد (و اندی) شعبه دارد، که بالاترین آنها سخن لا اله الا الله است و پایین ترین آنها دور نمودن چیزآزار رسان از راه است  و حیاء نیز شعبه ای از ایمان است.

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است ودرصحیح مسلم نیز آمده است.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


شعب ایمان: بیهقی، حدیث (3) قال : « بضع وسبعون أفضلها قول لا إله إلا الله ، وأدناها  إماطة الأذى والعظم عن الطریق ، والحیاء شعبة  من الإیمان » .

 

ترجـــــمه : (ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: ایمان هفتاد و اندی شعبه دارد، که بهترین آنها سخن لا اله الا الله است و پایین ترین آنها دور نمودن چیز آزار رسان و استخوان از راه است  و حیاء نیز شعبه ای از ایمان است.

 

تحـــــــقیق: این حدیث صحیح است ودرصحیح مسلم نیزآمده است ولی کلمه (والعظم :استخوان) درآن نیست.